TURİZM, TURİSTİK ÜRÜN VE DESTİNASYON
Turizm; farklı işler,farklı hizmetler ve farklı endüstrilerin bir sentezidir. Bu bileşim ulaştırma ve konaklama işletmeleri, yeme-içme kuruluşları, alış-veriş mağazaları, eğlence-dinlence yerleri, spor tesisleri ve ister tek başına, ister gruplar halinde olsun, evinden uzak yerlere seyahat edenlere sunulan her çeşit konukseverlik hizmetlerini içerir. Turizm, gezginlere mal ve hizmet sağlayan bütün üreticileri kapsar. Bu bakımdan turizm, ulaşım, konaklama, alış-veriş ve diğer tamamlayıcı kısımlarıyla tam bir dünya endüstrisidir. Yani turizm, gezginlerin ülke içinde ve dışında yaptıkları harcamaların toplamıdır.
Turistlerin seyahatleri boyunca yararlandığı konaklama, yeme-içme, ulaştırma, eğlence, güvenlik ve diğer birçok servislerin bileşimi veya çekicilik gibi değişik mal ve hizmetlerin bir araya getirilmesi ile oluşturulmuş bileşik bir ürün ya da turistlerin ihtiyaçlarını karşılayabilecek nitelikteki mal ve hizmetlerin karışımından oluşan bir pakettir. Bu nedenle gidilen her turistik yerin, ziyaretçilerine sunduğu bir turistik ürünü veya ürünleri olabilir.
Turizm ürünü, turistlerin gittikleri bir yerin sahip olduğu belirli kaynaklar ve yaratılmış olanaklar ile etkinliklerin bir bileşimi olarak da tanımlanabilir. Bu durumda gidilen bir yerin faydalanılma özelliği yani, yanına gidilebilmesi, içine girilebilmesi, ziyaretçiler için fayda üretebilmesi gibi özellikler o yerin toplam turizm ürününü oluştururlar. Turizm ürününün öğeleri çekiciler (yer veya olay); hoşluklar (yaşamı güzelleştiren, onu daha hoş hale getiren konaklama, yeme-içme, eğlence-dinlence vb. olanaklar) ve o yerin faydalanılabilirliği (mesafe ve ulaşım) olarak gruplandırılabilir.
Sonuç olarak, turizm ürünü, gidilen belirli bir yerde, özellikle turistlerin kullanımı ve turistlere hizmet vermesi için oluşturulmuş tesisler, olanaklar ve hizmetlerin bütünü olarak tanımlanabilir.
Günümüzde tüketicilerin beklenti ve istekleri sürekli olarak değişmektedir. Turizm pazarında çok farklı türde taleple karşılaşılması ve bu taleplerin farklı özellikler içermesi, turistik talebin tek bir ürün ile karşılanmasını neredeyse imkansız hale gelmiştir. Bu nedenle değişen turistik talebe bağlı olarak destinasyonlarda yeni turistik ürünlerin sunulması ya da mevcut turistik ürünlerde değişiklik yapılarak turistlerin kullanımına sunulması gerekmektedir. Bir başka ifade ile; turistik ürünlerin zaman içerisinde değişen zevk ve modaya uyun hale getirilmesi zorunludur. Bununla birlikte; yeni ürün geliştirmek basit bir iş değil, aksine maliyetli ve riskli bir süreçtir.
Turistik ürün farklılaştırması; ürünün niteliğine, biçimine, sunumuna veya imajına yönelik olarak yapılabilir. Turistik ürün farklılaştırmasının temel amacı, turizm merkezinin veya bir işletmenin kendi ürününü, benzer olan diğer ürünlerden farklı olduğu imajını verebilmek ve öylece turistleri kendi ürününe çekebilmektir. Özellikle aynı turistik ürünleri sunan turizm merkezleri arasında rekabet yoğunlaştığında, ürün farklılaştırmasının önemi belirgin bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Örnek olarak; ülkemizdeki önemli turistik merkezler arasında bulunan Alanya, Marmaris, Fethiye ve Bodrum aynı türde turistik ürün sunmasına rağmen, özellikle Bodrum eğlence ve gece hayatının renkliliği ile daha fazla ön plana çıkmıştır.
Turistik yerler, turistler tarafından ziyaret edilen gezip-görülen ülkeler, bölgeler, yöreler, kasabalar, köyler, kırlar, alanlar ve diğer coğrafik yerlerdir.
Ziyaretçiler ister gelip geçici olsunlar, ister bir gece ve daha fazla kalsınlar, onlar için fiziksel bir kalma ya da konaklama yerine gereksinim vardır. İşte, turizm endüstrisinin faaliyet gösterdiği ve varlığını sürdürdüğü bu yerlere destinasyon denir.
Turistik yerlerin geliştirilmesi için;
Koruma önlemlerinin yanı sıra turizme yeni açılan bir yerin, uluslar arası turistik yer veya yabancı turistlerin çok sık gittikleri bir yer haline gelmesini sağlayan gelişme faktörleri şöyle sıralanabilir:
Yerin doğal değerlerinin veya özelliklerinin maksimum kullanımlarını ve yerel halkın gelenek ve göreneklerini belirlemek suretiyle, o yer için kendi malı olan özgün bir tip geliştirmek; ancak bunu yaparken de, diğer gidilen popüler yerleri taklit etmekten veya onlara benzemeye çalışmaktan özenle kaçınmak ve “özgün turistik yer” imajı geliştirmek.
Tatil yapma amacıyla belli bir yeri seçen farklı kişilerin gittikleri yerlerde, her yönüyle zevkli bir tatil yapmaları için ulusları, yaşları, cinsiyetleri, gelirleri, inançları, zevkleri ve diğer kişisel özellikleri ne olursa olsun; çekicilerden rekreasyon olanaklarına, dinlence-eğlence yerlerinden alış-veriş mağazalarına kadar, yaşamı daha zevkli bir hale getiren ve ziyaretçilerin yaşamın tadını çıkaracakları, her türlü olanak sağlanmalıdır.
Ülkede veya yörede ziyaretçilere karşı dostça ve konuksever bir ortamın geliştirilmesi, onların kaldıkları süre boyunca orada hoşça vakit geçirmelerine ve ödedikleri paranın karşılığını en iyi bir biçimde almalarına yardımcı olur; bunu sağlamaya çalışmak.
Turistik yerlerde fiyatlar sadece müşterilerden ödeme güçlerine göre değil; fakat aynı zamanda gidilen diğer yerlerdeki fiyatlarla rekabet edebilecek düzeylerde belirlenmelidir.
Gidilen turistik bir yerin uzun vadeli gelişmesi, sektörün genişlemesi nedeniyle yapılması gereken ilave tesisleri, oranın doğal güzellikleri veya çekicilerinin orijinalliğini bozmadan bunlarda yapılacak düzenlemeleri ve müşteri tatminine yarayan çalışmaları da kapsayacak biçimde geniş kapsamlı olarak planlanmalıdır.
Bu temel kıstaslara uyulmadığı ya da zamanla artık önemsenmediği için çekiciliği azalmış ve müşterilerinin çoğunu kaybetmiş turistik merkezler ve turistik yerlere pek çok örnek verilebilir. Bunun başlıca nedenleri aşırı gelişim sonucu o yerin doğal çekicilerin bozulma tehlikesiyle karşılaşması , aşırı kalabalık , fiyatların hızlı artışı , hizmet kalitesinin düşmesi vb. Bu durum turizm endüstrisi ve turizm ürününe çok dikkatli bir ‘kalite kontrolü’ uygulanması gereğini kanıtlar. Yeni bir turistik yer yaratmanın sağlayacağı potansiyel yararların neler olabileceğini belirlerken birçok faktörü göz önüne almak gerekir. Ama bunların en önemlisi , gelecekteki turist pazarlarının temel çekiciliğini oluşturacak olan bu doğal değerleri yasal düzenlemelerle veya ne gerekiyorsa korumak ve sonrada bu değerlerin çekiciliklerini daha da artırmanın yollarını aramaktır.bilimsel teknolojinin kullanılması ile , tabii güzellikler ve çekicilerin doğal afetlerden zarar görmeleri , bir dereceye kadar önlenebilmektedir.Ancak , çevre kirliliği de dahil olmak üzere , insan yapısı felaketler ve tahribatların bunlara giderek daha fazla zarar vermemesi için uygun önlemlerin süratle alınması gerekir.
Turistleri belirli yerleri ziyaret etmeye motive eden ana faktör oranın çekicileridir .Çekicilerin başarısı çok değişik faktörlere bağlı olabilir.Örneğin kaplıcalar , eskiden beri sağlık nedenleriyle gidilen en tanınmış yerlerdir.Eğer buralar modern tesislerle donatılır ve çağdaş işletmecilik anlayışı ile işletilirse yerli ve yabancı ziyaretçiler için en gözde gidilen yerler olabilirler
Pek çok turistik yerin başarısının hem insani yapısı, hem de doğal çekicilerin her ikisinin ahenkli bir biçimde birleştirilip gezginlere sunulmasına bağlı olacağı açıktır.
Bir kaplıca veya ılıcanın başarısı, insan yapısı çekiciler ile, kaplıca suyunun tıbben kabul edilen yararlarının birleştirilmesi yeteneğine bağlıdır. Bunun gibi, bir kayak yeri için hem hava ve dağlık arazi özelliklerinin uygun olduğu bir yer, hem de insan yapısı tesislerin uygun olması gerekir.
Turistik ürün çeşitlendirmesi ve alternatif turizm çeşitleri, günümüzde turizmle ilgili olan tüm ülkelerin gündemini doldurmaktadır. Ülkeler özellikle pazarlama faaliyetlerinde ürün farklılaştırma stratejilerini sıkça kullanmaktadırlar. Alternatif turizm ve yeni turistik ürünler bu nedenle önemini artırmıştır. Turizmin yöreler için sürdürülebilirliği açısından bu kavramlar son derece önemlidir.
Turizm destinasyonlarına yönelik çalışmalar arasında, turizm merkezlerindeki altyapı problemlerini çözüme kavuşturulması, bazı tarihi ve kültürel eserlerin restore edilmesi, turizmin hizmetine sunulması, çevresel bazı düzenlemeler yapılarak turistlerin ziyaretleri veya gezileri esnasında bazı temel ihtiyaçlarını sağlayabilecekleri yeterlilikleri en kısa sürede sağlamak amaçlanmalıdır.
Kaynak; Çamlıhemşin Dergisi 4. Sayı Sayfa; 118
