 |
Hazırlayan Sema Akçam kimdir?
1979 doğumlu. |
Konaklarımız şu an için en büyük milli servetlerimiz olarak gözükmektedir Çamlıhemşin’de. Konaklarımızın restorasyonlarında nasıl yollar izleniyor konusu için ilk olarak Sema Akçam’dan görüş istedik. Çünkü konaklarla ilgili ilk müracaatlar Sema Akçam girişimi ile yapılmıştı.
 |
| TARAKÇI KONAĞI - KONAKLAR MAHALLESİ |
TARAKÇI KONAĞI RESTORASYON HİKAYESİ
Çamlıhemşin ilçesinde, sadece belediye sınırları içerisinde 2002 yılında yapılmış olan imar planı çalışmasında, 24 adet tarihi konak tespit edilmiştir. Genellikle dolma taş/ göz dolma tekniği ile yapılmış olan konaklar, bazı özellikleri ile birbirlerinden ayrılmaktadırlar. Bölgede “L” tipi olarak üretilmiş olan bir tek konak bulunmaktadır. Bunun yanında; bölgedeki mevcut tarihi konaklar içerisinde 17 odasıyla en büyük olan tek bir konak vardır. Bu iki özelliğe de sahip olan tek konak Tarakçı Konağıdır. Detayları hakkında birçok bilgiye sahip olduğum ve iyileştirme çalışmalarındaki bazı izlenen yolları bildiğim Tarakçı Konağında, uygulanan yolların bir kısmını sizlerle paylaşayım istedim.
*2005 yılında, Taşınmaz Kültür Varlıklarının Onarımına Yardım sağlanmasına dair yönetmelik Kültür ve Turizm Bakanlığınca yürürlüğe girmiş ve ailenin de yardım talep etmesiyle birlikte konuya müdahil oldum.
Yönetmeliğin konakların tamirini teşvik eden maddelerinden en önemlisi, tek bir hissedarın başvuru yapabilmesine olanak vermesi olmuştur.
*Önce konağın tescil edilmiş olması gerekiyor. Tescil için Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kuruluna müracaat etmek gerekiyor. Tescil etmek demek, binanızın Kültür varlığı olarak belirlendiği anlamına gelir ve Türkiye Cumhuriyeti yasalarınca artık korunmaktadır. Tescil edilen bir yapının içinde, dışında, çevresinde, kıyısında, köşesinde yapılacak herhangi bir şeyde kurul onayının aranması zorunluluğu ortaya çıkar. Başvurularda kurul, Raportörlerini göndererek değerlendirir ve gündemine alarak karar verir.
*Tescil tamamlandıktan sonra proje yardımı için, Mülk sahibinin bizzat yapabileceği Kültür Bakanlığına başvuru çalışmaları başlar ve gerekli evraklar hazırlanarak başvuru yapılabilir.
Kültür Bakanlığı, her sene mümkün olduğunca her başvurunun olumlu değerlendirilmesine çalışır. Fakat her başvuruya düşen pay değişebilir, küçülebilir. Kabul edilen başvurular ve ayrılan ödeneklerin bulunduğu liste İl Kültür Müdürlüğüne gönderilir. Bu yayını takiben başvuru sahipleri İl Kültür Müdürlüklerine sözleşme imzalamak üzere davet edilirler. Sözleşme, anlaşma yapılan mimarla birlikte, başvuru yapan tarafından bizzat veya vekâleten imzalanır. Sözleşmenin imzalanmasını takiben, proje yardımı olarak belirlenen bedelin %20’si mimar hesabına aktarılır. Mimar Röleve ve Restorasyon projelerinin çizilmesi için yerinde ölçümler yapmak ve fotoğraflarla mevcut durumu belgelendirmek zorundadır. Bu yüzden konağın açık olması gerekir.
 |
| YUKARI ÇAMLICA MAHALLESİ TAP BÖLÜMÜ KONAKLARI |
*Hazırlanmış olan projeler mimar tarafından Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu müdürlüğüne gönderilir, Raportörler tarafından projenin doğruluğu kontrol edilir, kurul gündeminde değerlendirildikten sonra karar alınır.
*Proje hazırlama sürecinde en sıkıcı durum yardım için belirlenmiş olan proje bedellerinin, piyasa proje bedellerinin oldukça altında olmasıdır. Buna göre ya mülk sahibi, mimara ek bir bedel ödeyecektir ya da mimar yardım bedeli olarak belirlenmiş bedel karşılığı projeyi hazırlamayı kabul edecektir. Proje hazırlama henüz çivi çakılmadan yapılacak harcamalardır. Uygulama süreci ise farklı onaylı projeler üzerinden yapılmaktadır. Mesela Tarakçı Konağı; 3 katlı, 17 odalı, 400 m2 taban alanlı toplam 1.200 m2 inşaat alanı olan bir konaktır. Sadece Röleve ve Restorasyon Projele bedeli 2006 yılı Bayındırlık Bakanlığı birim fiyatlarına göre 50.000 TL’dir. Kültür Bakanlığı tarafından Tarakçı Konak için verilen bedel ise o dönemde verilmiş olan en yüksek bedel olan 18.000 TL’dir.
*Röleve projesi yapının mevcut durumunu belgeler projedir, Restorasyon projesi ise yapılacak müdahalelerin gösterildiği projedir. Restorasyon projesinde yapının gelecekte nasıl bir işleve sahip olacağı ve bunun için yapılacak müdahaleleri kapsar.
*2006 yılında Tarakçı Konağının aslına uygun bir şekilde hasarlarının giderilebilmesi için, mimar’ın hazırladığı Restorasyon uygulama projesi yaklaşık 450.000 TL. idi. Sadece çatının onarımı bile yaklaşık 50.000 TL. idi. Proje onayını takiben yapılan Tarakçı Konağı için Kültür Bakanlığı kaynaklarından ayrılan kaynak, 35.000 TL idi. Avans olarak da 7.000 TL hesaba aktarıldı.
Zaman aleyhte çalışıyor ve Çatı onarımının zamanında yapılması mümkün değildi. Bu sebeple Kültür Bakanlığına bir yazı yazılarak bu rakamın kullanılamayacağı bildirildi.
Devletten alınan yardım kullanılamadı, ancak bu girişimler aileyi harekete geçirmişti. Kendi aralarında topladıkları paralarla konağın çatısını yaptırdılar ve ilk adım atıldı. Yardım, konağın kurtarılmasını sağlayan itici güç olmuştur. Bu açıdan bakılırsa Yardım amacına ulaşmıştır.
Bu konuda arzu edenler Rize İl Kültür ve Turizm müdürlüğünden detaylı bilgi alabilirler.
Kaynak: Çamlıhemşin Dergisi 2. sayı Sayfa; 53
